Vlieland
Vlieland is vanuit het westen gerekend het tweede bewoonde Nederlandse Waddeneiland. Het behoort tot de provincie Friesland maar behoorde tot 1942 bij de provincie Noord-Holland. Ten zuidwesten van Vlieland ligt Texel en ten noordoosten ligt Terschelling. Met 32 inwoners per km² is Vlieland na Schiermonnikoog de dunst bevolkte gemeente van Nederland; veruit de meeste inwoners wonen in de dorpskern. De lengte van het eiland is twaalf kilometer en de breedte is ongeveer twee kilometer. In de gemeente ligt slechts één dorp, dat tot 2009 officieus Oost-Vlieland genoemd werd, maar toen officieel Vlieland is gedoopt. De oudste vermelding van Oost-Vlieland komt uit 1245. De naam Oost-Vlieland diende ter onderscheiding van het eiland Vlieland en het vroegere dorp West-Vlieland, dat in 1736 opgeheven is vanwege overstromingen. Hoewel Vlieland een Fries Waddeneiland is wordt er geen Fries gesproken. Het oorspronkelijke dialect van Vlieland, het Vlielands, vond vooral aansluiting bij de dialecten van Texel en Noord-Holland. De laatste spreekster van het Vlielands overleed in 1993.
Vlieland is voor toeristen in principe niet toegankelijk voor auto’s, motoren en scooters. Bewoners kunnen bij de gemeente een ontheffing voor een motorvoertuig aanvragen. Bedrijven die werkzaamheden op het eiland verrichten kunnen een tijdelijke ontheffing aanvragen.
In de vroege middeleeuwen maakte Vlieland deel uit van het gewest Texla. Het noordelijke deel van Texel, Eierland, was ooit een deel van Vlieland en het gedeelte van het eiland dat bij eb droogviel reikte tot aan de plek waar nu de Afsluitdijk ligt. Door het ontstaan van het Eierlandse Gat werd Eierland van Vlieland gescheiden. Tot in de 17e eeuw was het eiland een bekende aanlegplaats voor schepen, vanwege de gunstige ligging. Een andere belangrijke inkomstenbron was de walvisvaart. Bij Vlieland en Terschelling vond op 19 en 20 augustus 1666 de Ramp van 1666 of Holmes’s Bonfire plaats: een Engelse aanval onder leiding van admiraal Robert Holmes leidde op 19 augustus 1666 op de rede van Vlieland tot de ondergang van de grootste koopvaardersvloot binnen de grenzen van de Republiek en de dag erop tot vernietiging van het dorp West-Terschelling. In de 19e eeuw was het eiland verarmd en veel eilanders en schippers vestigden zich op het vasteland.
De Noordzeekust bleef eroderen en vanaf 1854 werden strekdammen aangelegd langs de Noordzeekust, wat op de andere eilanden niet nodig was. Dit bleek een dure oplossing en in 1921 heeft de Nederlandse regering serieus overwogen om het eiland te ontruimen en langzaam in zee te laten verdwijnen. Een van de redenen om Vlieland te behouden was omdat het bescherming bood voor de Afsluitdijk. Begin twintigste eeuw werden de bossen op het eiland aangelegd. De bossen die er nu zijn horen dus niet bij de oorspronkelijke begroeiing. In de Tweede Wereldoorlog was Vlieland onderdeel van de Duitse Atlantikwall. De Duitsers bouwden twee batterijen luchtafweergeschut en legerden meer militairen op het eiland dan er inwoners waren. Het Posthuis op het westelijk gedeelte van het eiland herinnert daar nog aan; de post kwam sinds 1677 via Texel naar Vlieland en ging dan door naar Terschelling. De Duitsers veranderden dit en deelden het eiland in bij Friesland. Na de oorlog is deze wijziging van de provinciegrens niet teruggedraaid.
Waarom Vlieland?
In “Best in Travel 2020” van de gerenommeerde Australische uitgever Lonely Planet stond Nederland wereldwijd op nummer zeven, met een eervolle benoeming voor Unesco Werelderfgoed de Waddenzee en de Waddeneilanden. Een bezoek aan de Waddeneilanden mag je zeker niet overslaan volgens Lonely Planet: “Voor de complete ervaring, begin je bij eb aan een begeleide wadlooptocht over de bodem van de zee”.
Er zijn zeer veel redenen om naar Vlieland te gaan. Een vakantie naar Vlieland is pure ontspanning. Er zijn geen stoplichten, treinen, trams, metro’s of snelwegen. Auto’s zijn er weinig. Net als op Schiermonnikoog kunnen toeristen in principe geen auto, scooter of motorfiets meenemen naar het eiland. Auto’s zijn alleen toegestaan voor vergunninghouders. Je gaat als het ware terug in de tijd. De stranden, duinen en landschappen zijn eindeloos en onbedorven. Afgezien van een tweetal houten strandpaviljoens, is er geen horeca op het strand. Verreweg de meeste toeristen die naar Vlieland gaan, verplaatsen zich per (huur)fiets, per bus, taxi of wandelend over het eiland. Omdat de haven van Harlingen via Leeuwarden ook prima te bereiken is met de trein, is Vlieland – net als de andere Waddeneilanden – een perfecte bestemming voor een autoloze vakantie.
“Het plezier begint al op de veerboot”, wordt vaak gezegd. Doordat je een voor Nederlandse begrippen vaak een aardig reisje moet maken om op Vlieland te komen en je arriveert in een totaal andere wereld dan bijvoorbeeld de Randstad, heb je het gevoel dat je een buitenlandse reis aan het maken bent. Eenmaal op het eiland doe je je boodschapjes gewoon weer bij de Spar of de Coop. Je spreekt er Nederlands en je ervaart er meteen ook de vriendelijke, rustige en nuchtere eilandsfeer.
De Waddeneilanden krijgen bovendien veel meer zonuren en minder regen dan de rest van Nederland. De wolken waaien snel over en de lucht is er opvallend vaak stralend blauw. Verder is er goede en gezellige horeca op het eiland en is er van alles te doen. Eerlijk gezegd hebben wij nog nooit iemand gesproken, die spijt heeft gehad van een vakantie naar Vlieland.
Nadere informatie
Andere bronnen
Dit artikel is geschreven door een liefhebber van de Waddeneilanden. Het is bedoeld voor de meerderheid van reizigers en behandelt alleen de belangrijkste opties. Als je op zoek bent naar gedetailleerde informatie, of je reist vanaf minder bekende locaties raadpleeg dan andere bronnen:
- Rederij Doeksen
- Google Maps & Streetview
- Reisplanner NS (Nederlandse Spoorwegen)
- 9292.nl Voor het plannen van de volledige reis, met inbegrip van bus, tram en metro
Hoe kom ik er?
Alle bewoonde Waddeneilanden hebben een regelmatige veerdienst, die gaat naar een dichtbijgelegen haven op het vaste land (door eilanders De Wal genoemd). Deze haven is voor bijna alle Waddeneilanden anders. De veerboot naar Vlieland vertrekt echter net als de veerboot naar Terschelling vanuit de veerhaven van Harlingen. De veerdienst naar Vlieland wordt sinds 1923 uitgevoerd door Rederij Doeksen. De veerterminal Harlingen van de rederij ligt op 3 minuten lopen van treinstation Harlingen Haven. Dit station wordt heel veel gebruikt door reizigers die de veerboot naar Terschelling of Vlieland willen nemen. De treindienst naar dit station wordt sinds 2005 uitgevoerd door Arriva. Alle treinen op de lijn Leeuwarden – Harlingen rijden sindsdien door naar Harlingen Haven. Arriva heeft eigen OV-chipkaart paaltjes- of poortjes.
Hoe je met het openbaar vervoer in de haven van Harlingen komt, hangt uiteraard af van je vertrekpunt of route. Maar omdat de stad Leeuwarden centraal gelegen is in de provincie Friesland en goed bereikbaar is met het openbaar vervoer, zal de meerderheid van de reizigers via Leeuwarden reizen. Reizigers uit Noord-Holland – ten noorden van Amsterdam – kunnen ook met de trein naar Alkmaar reizen om vandaar verder per snelbus over de Afsluitdijk naar Friesland te reizen. De bushaltes liggen eveneens op 2- of 3 minuten lopen van het gebouw van Rederij Doeksen.
Trein
Station Leeuwarden
Station Leeuwarden is het voornaamste treinstation in Leeuwarden. Dit station is per intercity rechtstreeks en zonder overstappen bereikbaar vanuit:
- Rotterdam Centraal
- Utrecht Centraal
- Amersfoort Centraal
- Zwolle
- Meppel
- Den Haag Centraal
- Schiphol Airport
- Amsterdam Centraal
- Amsterdam Zuid
- Almere Centrum
- Lelystad Centrum
Vaak is er 1 intercity per uur naar Leeuwarden zonder overstap en een half uur later een trein met een overstap in Zwolle op hetzelfde perron (6,7). Let op: indien je de rechtstreekse trein neemt, is het vaak raadzaam om in het voorste treinstel te stappen, omdat het achterste deel van de 2 treinstellen soms in Zwolle losgekoppeld wordt en daar achterblijft. Indien je in het verkeerde treinstel zit, heb je in Zwolle de meeste tijd om met je bagage naar voren te lopen. Feitelijk heb je dan helaas toch een overstap, terwijl een rechtstreekse trein het fijnste is.
Indien je niet in- of nabij een van bovengenoemde intercity stations woont, kun je er vaak met een sprinter, stoptrein of sneltrein naar toe reizen. Station Zwolle is een belangrijk overstapstation op deze route.
Je kunt ook met sprinters, stoptreinen en sneltreinen naar station Leeuwarden reizen vanuit de volgende plaatsen: Meppel, Sneek, Stavoren, Harlingen Haven, Groningen. Een deel van deze diensten wordt uitgevoerd door Arriva en niet door de Nederlandse Spoorwegen. Let op het juiste paaltje of poortje bij in- en uitchecken; iedere vervoerder heeft zijn eigen poortjes.
Overstappen in station Leeuwarden
Als je met de trein aankomt op station Leeuwarden, volg je de perrons richting de voorzijde van de trein richting de uitcheckpoortjes nabij de stationshal. Je hoeft niet door de poortjes en je hoeft ook niet met trappen of roltrappen naar een andere verdieping. Station Leeuwarden is namelijk van een soort sjoelbakmodel, net als station Den Haag Centraal. Leeuwarden is voor alle treinen het eindpunt, het station heeft dan ook kopsporen, er is maar één doorgaand perronspoor. Je kunt dus aan de voorzijde van de trein meteen afslaan (doorgaans naar links) en naar het spoor (doorgaans perron 1) van de Arriva trein naar station Harlingen Haven lopen. In- en/of uitchecken kan bij het juiste paaltje op een van de perrons. De hele overstap kan in 2 of 3 minuten gedaan worden.
Uitchecken bij de juiste vervoerder
Let op dat er op station Leeuwarden treinen aankomen van de Nederlandse Spoorwegen en van Arriva. Beide vervoerders hebben hun eigen in- en uitcheckpoortjes en paaltjes. Je moet altijd uitchecken bij de vervoerder waar je ook bent ingecheckt, ook al ben je nog niet op het eindpunt van je treinreis. Dit geldt dus ook bij overstappen! Stap je van een trein van de NS over op een trein van Arriva, dan moet je eerst uitchecken bij de NS en vervolgens weer inchecken bij Arriva. De poortjes- en paaltjes van de NS zijn geel van kleur. De poortjes- en paaltjes van Arriva zijn lichtblauw.
Buslijn 350 Qliner Alkmaar – Leeuwarden
Reizigers uit met name Noord-Holland (uit het gebied ten noorden van Amsterdam), kiezen er vaak voor om met Buslijn 350 Qliner van Alkmaar naar Friesland te reizen. De Qliner is een snelbusformule. De “Q” staat voor de Engelse woorden Quick en Quality. Het tarief is hetzelfde als voor een rit met een normale streekbus en je kunt gewoon je OV-chipkaart gebruiken. Lijn 350 rijdt van Alkmaar via Heerhugowaard, Wieringerwerf, Den Oever, Afsluitdijk naar Busstation Leeuwarden.
Overstappen op buslijn 71, Kop Afsluitdijk
Let er op dat bus 350 Qliner niet bij de haven van Harlingen stopt, niet bij station Harlingen Haven en ook meestal niet bij station Harlingen. Om bij de veerboot naar Vlieland of Terschelling te komen, kunnen reizigers die met buslijn 350 Qliner reizen het beste overstappen op buslijn 71 bij bushalte Kop Afsluitdijk, Zurich. Zoals de naam al doet vermoeden, ligt dit busstation net ten noorden van de Afsluitdijk. Het voornaamste doel van dit busstation is het verzorgen van een overstap tussen tussen vier buslijnen onderling.
Bus 71 stopt bij de veerboothaven van Harlingen. Je kunt uitstappen bij halte Harlingen, Havenplein. Deze halte ligt nabij treinstation Harlingen Haven. Vandaar is het 3 minuten lopen naar het terminalgebouw van Rederij Doeksen. Je kunt er eventueel ook voor kiezen om 1 halte verder uit te stappen bij halte Harlingen Veerbootterminal en dan 2 minuten terug te lopen naar het gebouw van Rederij Doeksen.
Klik hier voor de dienstregeling van Arriva voor Friesland.
Aankomst station Harlingen Haven
De Arriva trein uit Leeuwarden eindigt bij station Harlingen Haven. Dit is het eindpunt van de lijn. Het treinstation ligt op 3 minuten lopen van de veerterminal Harlingen van rederij Doeksen. Rederij Doeksen is rederij die sinds 1923 de overtocht naar Vlieland en Terschelling uitvoert. Als je de Arriva trein verlaat, loop je richting de voorzijde van de trein. Vergeet niet uit te checken bij een van de paaltjes van Arriva; er zijn namelijk geen poortjes met draaihekjes. Aan het einde van het perron kun je een klein stenen trapje nemen om het station te verlaten, maar er is ook een betegeld looppad, die handig is voor rolkoffers, trolleys of rolstoelen.
Als je recht voor je kijkt, zie je de veerboot naar Vlieland (de MS Vlieland)al liggen. Nu is het een kwestie van de wandelroute te volgen naar de veerbootterminal. De route is makkelijk; meestal kom je aan met een trein vol toeristen, die met tassen, rugzakken en rolkoffers richting het gebouw van Rederij Doeksen lopen. Het wijst zich vanzelf. Als eerste steek je de loopbrug (de Sasbrug) over de Oude Buitenhaven over. De hele wandeling naar de veerbootterminal duurt ongeveer 3 minuten.
De MS Vlieland is de eerste veerboot langs de looproute, vanaf het station. Aan deze zijde is er echter alleen een uitgang voor aankomende passagiers. Vetrekkende passagiers moeten langs de veerboot en het hekwerk naar het terminalgebouw van Rederij Doeksen lopen. Hier is een wachtruimte, horeca, een kaartjesloket en de ticket-controle. Tevens staan de bagagekarren klaar voor de gewone veerdienst klaar in een soort treintje.
Tickets
In tegenstelling tot de veerdiensten naar Texel, Ameland en Schiermonnikoog, dienen reizigers die van- of naar naar Vlieland of Terschelling reizen een ticket te kopen voor een specifieke dag en een specifieke afvaart op de gekozen dag. In de veerbootterminals van Rederij Doeksen zijn kaartjesloketten, maar handiger is om de tickets ruim voor vertrek online te kopen, zodat je verzekerd bent van een plaats aan boord. Het online boekingsproces is eenvoudig en je kunt desgewenst meteen de terugreis boeken. Tijdens het boekingsproces dien je wel eenmalig een account aan te maken bij Rederij Doeksen. Je kunt je kaartjes dan altijd in *.pdf formaat in je account terugvinden en een geboekte afvaart kun je dan met een paar muisklikken, meestal kosteloos, weer wijzigen. Je ontvangt je kaartjes ook per e-mail. Het is niet nodig de kaartjes te printen; je kunt de QR-code op de kaartjes vanaf je telefoon laten scannen.
Veerdiensten
Er zijn 2 typen veerdiensten: de gewone veerdienst en de sneldienst.
De gewone veerdienst is de meest bekende. De reis naar Vlieland duurt met de standaard veerboot vanaf het sluiten van de klep tot het openen van de klep ongeveer 1,5 uur. Je kunt wandelen tijdens de reis en het buitendek op. Er is horeca op de boot en gratis WiFi. Fietsen, tandems, fietskarren en bakfietsen kunnen tegen betaling mee aan boord. Tijdens het bestellen van de tickets online kun je deze opties aankruisen. Vouwfietsen mogen gratis mee als ze in opgevouwen toestand zijn.
Honden, buggy’s en kinderstepjes mogen ook gratis mee aan boord. Je ontvangt voor een hond geen ticket of bevestiging. Koffers, rugzakken en tassen kun je voor vertrek in een bagagekar plaatsen. Dit dien je zelf te doen; het is in geen taak van het personeel en de bagage wordt niet gelabeld. De karren worden als een soort treintje aan boord gereden en na aankomst er weer vanaf.
Auto’s, motoren en scooters kunnen door toeristen in principe niet naar Vlieland meegenomen worden, tenzij er tijdig een ontheffing bij de gemeente Vlieland is aangevraagd. Indien de ontheffing wordt verleend, dient er voor voertuigen telefonisch bij Rederij Doeksen gereserveerd te worden.
De sneldienst is een snelle boot op 2 drijvers. De reis naar Vlieland duurt met de snelle veerboot vanaf het sluiten van de deuren tot het openen ongeveer 3 kwartier. De sneldienst is duurder dan de gewone veerboot. Tijdens de reis zit je in een stoel. Er is geen horeca aan boord. Fietsen en voertuigen kunnen niet mee (met uitzondering van kinderwagens en buggy’s). Je hond mag wel gratis mee aan boord. Je ontvangt voor je hond geen ticket of bevestiging. Bagage plaats je in bagagerekken aan boord, dus niet in een bagagekar.
Watertaxi
Er zijn verschillende ondernemers, die vervoer per watertaxi naar Vlieland aanbieden. Dit kan een leuke ervaring zijn, zeker als je met een groep reist. Een watertaxi dient van te voren gereserveerd te worden. In noodgevallen kunnen ze soms ook direct ingezet worden. Er kunnen meestal 6 tot 12 personen mee. De tarieven beginnen bij € 32,50 voor een enkele reis, of € 320,– voor een enkele afvaart van de hele boot.
Aankomst in Vlieland
Na aankomst van de veerboot in de veerhaven van Vlieland, net ten oosten van het dorp Vlieland, verlaat je de boot en volg je de stroom mensen. Buiten zie je de bagagekarren al staan, die weer als een treintje van de veerboot zijn gereden. Uiteraard zoek je jouw bagage en pakt deze van de kar.
Bagagevervoer Vlieland
Bagagevervoer Vlieland staat tijdens de aankomst van de boot voor je klaar om je koffer naar je vakantieadres te brengen. Je kunt de koffer afgeven bij een van de (gele) bussen die op de kade staan te wachten. De tarieven voor vervoer van de bagage bedragen € 2,50 per stuk voor een enkele reis. Bij fietsverhuur Jan van Vlieland of Zeelen Fietsverhuur Vlieland kun je de heenreis betalen en gelijk een afspraak maken voor het bagagevervoer weer terug.
De grotere vakantieverblijven, zoals Landal Strandappartementen Vlieduyn en Kampeerterrein Stortemelk, hebben vaak hun eigen bagagearrangement of werken samen met Bagagevervoer Vlieland.
Er zijn verschillende opties om je reis naar je vakantieadres op Vlieland te vervolgen. Bij de Havenweg staat een wegwijzer, waarop verschillende bestemmingen staan aangegeven.
Fiets
Vlieland is een prima eiland om te fietsen. Er is ongeveer 26 kilometer fietspad en de fiets – al dan niet elektrisch – is het populairste vervoermiddel onder toeristen. Er zijn wel hoogteverschillen in het duinlandschap en zelfs in het dorp.
Je kunt tegen betaling je eigen fiets meenemen op de gewone veerboot. Veel toeristen huren echter een fiets. Fietsenverhuur op Vlieland is een geolied proces, uitgevoerd door personeel met veel routine. Er zijn verschillende fietsverhuurpunten op het eiland en de kwaliteit van de fietsen is meestal goed. 2 fietsverhuurders bevinden zich in of nabij de veerhaven. Een derde fietsverhuurder vind je op loopafstand van de veerboot in de Dorpsstraat. Het is aan te raden om voor vertrek je fiets al te reserveren via Internet. Zo weet je zeker dat de fiets van jouw keuze beschikbaar is en je kunt meteen online betalen.
Dorpsstraat voetgangersgebied tussen 11:00 en 18:00
Omdat het dorp Vlieland het enige dorp op het eiland is en de Dorpsstraat de belangrijkste gezelligste en drukste straat is van het dorp, met hotels, winkels, supermarkten, horeca en terrassen, is deze straat voetgangersgebied tussen 11:00 en 18:00 uur. Dit staat op een aantal borden aangegeven. Er mag dan ook niet gefietst worden.
Wandelen
Sommige mensen houden van een stevige gezonde wandeling of kunnen niet goed fietsen. Nogal wat bestemmingen op Vlieland zijn ook te voet bereikbaar. Binnen het dorp Vlieland zijn alle bestemmingen binnen een paar minuten tot een kwartier te lopen. Ook andere bestemmingen zijn lopend bereikbaar. Let er wel op dat je buiten het dorp soms op fietspaden moet lopen. Enige wandeltijden vanaf de veerbootterminal:
- Kampeerterrein Stortemelk: 13 minuten
- Landal Strandappartementen Vlieduyn: 18 minuten
- WestCord Strandhotel Seeduyn: 23 minuten
- Hotel Posthuys Vlieland: 1 uur en 37 minuten
Bus
Als je de veerboot hebt verlaten en de stroom mensen volgt, zie rechts bushalte Dorp Veerdam. Hier stopt de enige reguliere busdienst van het eiland, namelijk buslijn 1. Arriva verzorgt het busvervoer op deze lijn. Lijn 1 kent een aparte zomer- en winterdienstregeling, waarvan de perioden gelijk vallen met de zomer- en winterdienstregeling van de veerboten van Rederij Doeksen. Wegens aansluiting op de boottijden rijdt de bus vrij onregelmatig, maar overdag rijdt de bus ongeveer één keer per uur of anderhalf uur. De dienstregeling vind je op de haltepaaltjes, bij het VVV-kantoor en op de website van Arriva.
In de bussen op Vlieland kun je reizen met je OV-chipkaart, maar er kan ook een kaartje in de bus gekocht worden. Betalen met contant geld in de bus op de Waddeneilanden is niet meer mogelijk. Je kunt voorafgaand aan je reis een e-ticket (geprint of op je telefoon) kopen via arriva.nl/eticket of via de Arriva- of glimble app. Bij de VVV Vlieland, tegenover het gebouw van Rederij Doeksen, kun je een anonieme OV-chipkaart kopen. Ook vind je daar een oplaadpunt. Hier kun je het saldo van de kaart opwaarderen en bestellingen ophalen. Opladen van de OV-chipkaart kan ook online.
Taxi
Taxi Zeelen staat klaar als de boot aankomt en brengt je samen met je bagage naar je accommodatie. Rolstoelvervoer is ook mogelijk.
Taxibedrijf Zeelen
Dorpsstraat 2
8899AH Vlieland
T: 0562 451222
Tuktuk
Er is ook een heuse elektrische Tuktuk te bestellen op Vlieland. Tuk Tuk Vlieland verzorgt ook georganiseerde tours en is beschikbaar voor feesten, bruiloften en partijen.
Tuk Tuk Vlieland
Gangboord 3
8899 BS Vlieland
Tuk Tuk Vlieland
E: info@tuktukvlieland.nl
T: 06 302 238 86
Geniet van je bezoek aan Vlieland!
Laatste update: 4 september 2022
