Hoe kom ik op Terschelling met het Openbaar Vervoer?

Terschelling
Terschelling is een eiland en een gemeente in de provincie Friesland. Tot 1942 behoorde Terschelling bij de provincie Noord-Holland, maar dit werd door de Duitse bezetters gewijzigd. Na de oorlog werd dit niet meer teruggedraaid. Net als bij de meeste andere Waddeneilanden is het toerisme een belangrijke bron van inkomsten. In het hoogseizoen herbergt het eiland meer dan driemaal zoveel mensen als in de winter. Sinds 1981 is Terschelling jaarlijks in juni de locatie voor het Oerol Festival. Verder kent Terschelling sinds 1875 de zeevaartschool Willem Barentsz.

De oudste bewoningsresten op Terschelling dateren van rond 850, toen een houten kerkje werd gebouwd op een heuvel bij Striep of Stryp, niet ver van Midsland. Deze heuvel is later als grafheuvel in gebruik genomen en staat bekend als het Strieperkerkhof. In een kerkenlijst uit de 11e eeuw wordt genoemd dat de Luxemburgese Abdij van Echternach twee kerken bezat op Terschelling.

Na de verwoesting van een koopvaardersvloot op de Vlieree op 19 augustus 1666, bekend als Holmes’s Bonfire, werd West-Terschelling op 20 augustus 1666 tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog overvallen door een Engelse vloot. De vloot stond onder leiding van admiraal Robert Holmes. De soldaten trokken brandschattend door het bijna 300 huizen tellende dorp, dat vrijwel geheel in de as werd gelegd. De brandlaag van 1666 is nog steeds aanwezig op Terschelling: een 8 tot 15 centimeter dikke zwarte roetlaag in het witte duinzand, zo’n 0,8 tot 1,5 meter onder de grond.

Tweede Wereldoorlog
Op 16 mei 1940 kwamen de eerste Duitse militairen aan op het eiland. Voor de Duitsers was het eiland van groot strategisch belang in de luchtoorlog tegen de geallieerden op de Noordzee. Er werden verdedigingsstellingen en radarinstallaties op het eiland gebouwd. Het aantal Duitse militairen wisselde in de loop van de oorlog, maar op sommige momenten waren van twaalfhonderd tot tweeduizend Duitsers aanwezig.

Aanvankelijk hadden de eilandbewoners niet zoveel last van de bezetting, maar naarmate de bezetting langer duurde, werden de verhoudingen met de Duitser grimmiger. Het eiland werd geïsoleerd en tot spergebied verklaard. Grote delen van het eiland werd een verboden gebied voor de eilandbewoners. Toerisme was niet meer toegelaten en het verkeer van en naar het eiland was alleen mogelijk met toestemming van de Duitsers. In de betere hotels werden Duitse officieren gehuisvest. Tot de bouw van bunkerverblijven voor de soldaten, werden de soldaten bij de bevolking ingekwartierd. Omdat er onvoldoende mensen waren om de verdedigingswerken te bouwen, brachten de Duitsers arbeiders van het vasteland in. Pas op 29 mei 1945 gaven de Duitse troepen zich officieel over aan de geallieerden.

Terschelling kent drie taalvarianten; in het westen en oosten worden de Friese dialecten Westers (Schylgers) en Aasters gesproken, terwijl men in Midsland een Hollands dialect spreekt, het Midslands of Meslonzers, te vergelijken met het Stadsfries. Door de toenemende invloed van buitenaf (onder andere van het toerisme) worden de dialecten echter steeds meer verdrongen door het Nederlands, hoewel aan de westkant iets minder dan aan de oostkant.

De gemeente Terschelling telt twaalf officiële woonplaatsen (BAG). Naast deze officiële plaatsen zijn er op het eiland ook buurtschappen en nederzettingen. Het onbewoonde Waddeneiland Griend, is een klein natuurreservaat ten zuiden van het eiland, niet ver van Vlieland. Dit eilandje behoort ook tot de gemeente Terschelling en wordt beheerd door Vereniging Natuurmonumenten. In de natte duinvalleien van Terschelling komt de cranberry of Amerikaanse veenbes voor. Deze uit Amerika afkomstige plant belandde op het eiland nadat een vat met bessen in 1845 aanspoelde. De pluk van cranberry’s is op Terschelling verpacht aan het bedrijf Cranberry Cultuur Skylge. De cranberry’s worden op Terschelling in allerlei producten verwerkt. Deze producten vind je terug in (souvenir)winkels, maar ook in de supermarkten op Terschelling. De Terschellinger polder bestaat geheel uit graslanden voor veehouderij. Graanteelt is sinds de jaren vijftig van de twintigste eeuw van Terschelling verdwenen. Het natuurreservaat de Boschplaat ligt op het oostelijke deel van Terschelling, en is bijna tien kilometer lang. De Boschplaat heeft de status van Europees Natuurreservaat.

Waarom Terschelling?
In “Best in Travel 2020” van de gerenommeerde Australische uitgever Lonely Planet stond Nederland wereldwijd op nummer zeven, met een eervolle benoeming voor Unesco Werelderfgoed de Waddenzee en de Waddeneilanden. Een bezoek aan de Waddeneilanden mag je zeker niet overslaan volgens Lonely Planet: “Voor de complete ervaring, begin je bij eb aan een begeleide wadlooptocht over de bodem van de zee”.

Er zijn zeer veel redenen om naar Terschelling te gaan. Een vakantie naar Terschelling is pure ontspanning. Er zijn geen stoplichten, treinen, trams, metro’s of snelwegen. Je gaat als het ware terug in de tijd. De stranden, duinen en landschappen zijn eindeloos en onbedorven. Afgezien van een aantal houten strandpaviljoens, is er geen horeca op het strand. Verreweg de meeste toeristen die naar Terschelling gaan, verplaatsen zich per (huur)fiets, per bus, taxi of wandelend over het eiland. Omdat de haven van Harlingen via Leeuwarden ook prima te bereiken is met de trein, is Terschelling – net als de andere Waddeneilanden – een perfecte bestemming voor een autoloze vakantie.

“Het plezier begint al op de veerboot”, wordt vaak gezegd. Doordat je een voor Nederlandse begrippen vaak een aardig reisje moet maken om op Terschelling te komen en je arriveert in een totaal andere wereld dan bijvoorbeeld de Randstad, heb je het gevoel dat je een buitenlandse reis aan het maken bent. Eenmaal op het eiland doe je je boodschapjes gewoon weer bij de Spar, de Coop of de Jumbo. Je spreekt er Nederlands en je ervaart er meteen ook de vriendelijke, rustige en nuchtere Friese eilandsfeer. In winkels moet je vaak even wachten bij de kassa, omdat veel mensen elkaar kennen en een praatje maken met de kassabediende. Wat Terschelling ook anders maakt dan de andere Waddeneilanden, is dat er nog veeteelt is. De boerderijen, de koeien, schapen en paarden en de Friese agrarische cultuur zie je overal (en ruik je soms). De Waddeneilanden krijgen bovendien veel meer zonuren en minder regen dan de rest van Nederland. De wolken waaien snel over en de lucht is er opvallend vaak stralend blauw. Verder is er goede en gezellige horeca op het eiland en is er van alles te doen.

Er komen veel toeristen op Terschelling, maar storend is dit niet. De toeristen zijn verspreid over het uitgestrekte eiland en verplaatsen zich vaak per fiets. Er is ruimte genoeg. Echte hoogbouw is er niet veel op het eiland en de accomodaties voor toeristen zijn vaak weggewerkt in oude of bij het eiland passende gebouwtjes. Eerlijk gezegd hebben wij nog nooit iemand gesproken, die spijt heeft gehad van een vakantie naar Terschelling.

Wist u dat er op dit moment 3 vestigingen van Landal Greenparks op Terschelling zijn?

Nadere informatie

Vestigingen Landal Greenparks op Terschelling
Wikipedia
Tripadvisor/
VVV Terschelling
Gemeente Terschelling
Terschelling.org

Andere bronnen
Dit artikel is geschreven door een liefhebber van de Waddeneilanden. Het is bedoeld voor de meerderheid van reizigers en behandelt alleen de belangrijkste opties. Als je op zoek bent naar gedetailleerde informatie, of je reist vanaf minder bekende locaties raadpleeg dan andere bronnen:

Hoe kom ik er?
Alle bewoonde Waddeneilanden hebben een regelmatige veerdienst naar een dichtbijgelegen haven op het vaste land (door eilanders De Wal genoemd). Deze haven is voor bijna alle Waddeneilanden anders. De veerboot naar Terschelling vertrekt echter net als de veerboot naar Vlieland vanuit de veerhaven van Harlingen. De veerdienst naar Terschelling wordt sinds 1923 uitgevoerd door Rederij Doeksen. De veerterminal Harlingen van de rederij ligt op 3 minuten lopen van treinstation Harlingen Haven. Dit station wordt heel veel gebruikt door reizigers die de veerboot naar Terschelling of Vlieland willen nemen. De treindienst naar dit station wordt sinds 2005 uitgevoerd door Arriva. Alle treinen op de lijn Leeuwarden – Harlingen rijden sindsdien door naar Harlingen Haven. Arriva heeft eigen OV-chipkaart paaltjes- of poortjes.

Hoe je met het openbaar vervoer in de haven van Harlingen komt, hangt uiteraard af van je vertrekpunt of route. Maar omdat de stad Leeuwarden centraal gelegen is in de provincie Friesland en goed bereikbaar is met het openbaar vervoer, zal de meerderheid van de reizigers via Leeuwarden reizen. Reizigers uit Noord-Holland – ten noorden van Amsterdam – kunnen ook met de trein naar Alkmaar reizen om vandaar verder per snelbus Q350 over de Afsluitdijk naar Friesland te reizen. De bushaltes liggen eveneens op 2- of 3 minuten lopen van het gebouw van Rederij Doeksen.

Trein

Station Leeuwarden
Station Leeuwarden is het voornaamste treinstation in Leeuwarden. Dit station is per intercity rechtstreeks en zonder overstappen bereikbaar vanuit:

Rotterdam Centraal
Utrecht Centraal
Amersfoort Centraal
Zwolle
Meppel
Den Haag Centraal
Schiphol Airport
Amsterdam Centraal
Amsterdam Zuid
Almere Centrum
Lelystad Centrum

Vaak is er 1 intercity per uur naar Leeuwarden zonder overstap en een half uur later een trein met een overstap in Zwolle op hetzelfde perron (6,7). Let op: indien je de rechtstreekse trein neemt, is het vaak raadzaam om in het voorste treinstel te stappen, omdat het achterste deel van de 2 treinstellen soms in Zwolle losgekoppeld wordt en daar achterblijft. Indien je in het verkeerde treinstel zit, heb je in Zwolle de meeste tijd om met je bagage naar voren te lopen. Feitelijk heb je dan helaas toch een overstap, terwijl een rechtstreekse trein het fijnste is.

Indien je niet in- of nabij een van bovengenoemde intercity stations woont, kun je er vaak met een sprinter, stoptrein of sneltrein naar toe reizen. Station Zwolle is een belangrijk overstapstation op deze route.

Je kunt ook met sprinters, stoptreinen en sneltreinen naar station Leeuwarden reizen vanuit de volgende plaatsen: Meppel, Sneek, Stavoren, Harlingen Haven, Groningen. Een deel van deze diensten wordt uitgevoerd door Arriva en niet door de Nederlandse Spoorwegen. Let op het juiste paaltje of poortje bij in- en uitchecken; iedere vervoerder heeft zijn eigen poortjes.

Overstappen in station Leeuwarden
Als je met de trein aankomt op station Leeuwarden, volg je de perrons richting de voorzijde van de trein richting de uitcheckpoortjes nabij de stationshal. Je hoeft niet door de poortjes en je hoeft ook niet met trappen of roltrappen naar een andere verdieping. Station Leeuwarden is namelijk van het “sjoelbakmodel”, net als station Den Haag Centraal. Leeuwarden is voor alle treinen het eindpunt, het station heeft dan ook kopsporen, er is maar één doorgaand perronspoor. Je kunt dus aan de voorzijde van de trein meteen afslaan (doorgaans naar links) en naar het spoor (doorgaans perron 1) van de Arriva trein naar station Harlingen Haven lopen. In- en/of uitchecken kan bij het juiste paaltje op een van de perrons. De hele overstap kan in 2 of 3 minuten gedaan worden.

Uitchecken bij de juiste vervoerder
Let op dat er op station Leeuwarden treinen aankomen van de Nederlandse Spoorwegen en van Arriva. Beide vervoerders hebben hun eigen in- en uitcheckpoortjes en paaltjes. Je moet altijd uitchecken bij de vervoerder waar je ook bent ingecheckt, ook al ben je nog niet op het eindpunt van je treinreis. Dit geldt dus ook bij overstappen! Stap je van een trein van de NS over op een trein van Arriva, dan moet je eerst uitchecken bij de NS en vervolgens weer inchecken bij Arriva. De poortjes- en paaltjes van de NS zijn geel van kleur. De poortjes- en paaltjes van Arriva zijn lichtblauw.

Buslijn 350 Qliner Alkmaar – Leeuwarden
Reizigers uit met name Noord-Holland (uit het gebied ten noorden van Amsterdam), kiezen er vaak voor om met Buslijn 350 Qliner van Alkmaar naar Friesland te reizen. De Qliner is een snelbusformule. De “Q” staat voor de Engelse woorden Quick en Quality. Het tarief is hetzelfde als voor een rit met een normale streekbus en je kunt gewoon je OV-chipkaart gebruiken. Lijn 350 rijdt van Alkmaar via Heerhugowaard, Wieringerwerf, Den Oever, Afsluitdijk naar Busstation Leeuwarden.

Overstappen op buslijn 71, Kop Afsluitdijk
Let er op dat bus 350 Qliner niet bij de haven van Harlingen stopt, niet bij station Harlingen Haven en ook meestal niet bij station Harlingen. Om bij de veerboot naar Terschelling of Terschelling te komen, kunnen reizigers die met buslijn 350 Qliner reizen het beste overstappen op buslijn 71 bij bushalte Kop Afsluitdijk, Zurich. Zoals de naam al doet vermoeden, ligt dit busstation net ten noorden van de Afsluitdijk. Het voornaamste doel van dit busstation is het verzorgen van een overstap tussen tussen vier buslijnen onderling. Het busstation heeft vrijwel geen andere functie.

Bus 71 stopt bij de veerboothaven van Harlingen. Je kunt uitstappen bij halte Harlingen, Havenplein. Deze halte ligt nabij treinstation Harlingen Haven. Vandaar is het 3 minuten lopen naar het terminalgebouw van Rederij Doeksen. Je kunt er ook voor kiezen om 1 halte verder uit te stappen bij halte Harlingen Veerbootterminal en dan 2 minuten terug te lopen naar het gebouw van Rederij Doeksen.

Klik hier voor de dienstregeling van Arriva voor Friesland.

Aankomst station Harlingen Haven
De Arriva trein uit Leeuwarden eindigt bij station Harlingen Haven. Dit is het eindpunt van de lijn. Het treinstation ligt op 3 minuten lopen van de veerterminal Harlingen van rederij Doeksen. Rederij Doeksen is rederij die sinds 1923 de overtocht naar Terschelling en Terschelling uitvoert. Als je de Arriva trein verlaat, loop je richting de voorzijde van de trein. Vergeet niet uit te checken bij een van de paaltjes van Arriva; er zijn namelijk geen poortjes met draaihekjes. Aan het einde van het perron kun je een klein stenen trapje nemen om het station te verlaten, maar er is ook een betegeld looppad, die handig is voor rolkoffers, trolleys of rolstoelen.

Als je recht voor je kijkt, zie je de veerboot naar Vlieland (de MS Vlieland) vaak al liggen. De Veerboot naar Terschelling ligt iets verderop; nabij het gebouw van rederij Doeksen. Volg dus de wandelroute naar de veerbootterminal. De route is makkelijk; meestal kom je aan met een trein vol toeristen, die met tassen, rugzakken en rolkoffers richting het gebouw van Rederij Doeksen lopen. Het wijst zich vanzelf. Als eerste steek je de loopbrug (de Sasbrug) over de Oude Buitenhaven over. De hele wandeling naar de veerbootterminal duurt ongeveer 3 minuten. Hier is een wachtruimte, horeca, een kaartjesloket en de ticket-controle. Tevens staan de bagagekarren buiten klaar voor de bagage voor de gewone veerdienst in een soort treintje.

Tickets
In tegenstelling tot de veerdiensten naar Texel, Ameland en Schiermonnikoog, dienen reizigers die naar Terschelling of Vlieland reizen een ticket te kopen voor een specifieke dag en een specifieke afvaart op de gekozen dag. In de veerbootterminals van Rederij Doeksen zijn kaartjesloketten, maar handiger is om de tickets ruim voor vertrek online te kopen, zodat je verzekerd bent van een plaats aan boord. Het online boekingsproces is eenvoudig en je kunt desgewenst meteen de terugreis boeken. Tijdens het boekingsproces dien je wel eenmalig een account aan te maken bij Rederij Doeksen. Je kunt je kaartjes dan altijd in *.pdf formaat in je account terugvinden en een geboekte afvaart kun je dan met een paar muisklikken, meestal kosteloos, weer wijzigen. Je ontvangt je kaartjes ook per e-mail. Het is niet per se nodig de kaartjes te printen; je kunt de QR-code op de kaartjes vanaf je telefoon laten scannen. De ticketcontrole voor de veerboot naar Terschelling vindt meestal plaats aan de rechterzijde van het gebouw, bij de poortjes bij terminal B. Vaak staat er personeel, die de kaartjes of QR-codes scant.

Veerdiensten
Er zijn 2 typen veerdiensten: de gewone veerdienst en de sneldienst.

De gewone veerdienst is de meest bekende. De reis naar Terschelling duurt met de standaard veerboot vanaf het sluiten van de klep tot het openen van de klep ongeveer 2 uur. Je kunt wandelen tijdens de reis en het buitendek op. Er is horeca op de boot en gratis WiFi, zelfs op volle zee. Fietsen, tandems, fietskarren en bakfietsen kunnen tegen betaling mee aan boord. Tijdens het bestellen van de tickets online kun je deze opties aankruisen. Vouwfietsen mogen gratis mee als ze in opgevouwen toestand zijn.

Honden, buggy’s en kinderstepjes mogen ook gratis mee aan boord. Je ontvangt voor een hond geen ticket of bevestiging. Koffers, rugzakken en tassen kun je voor vertrek in een bagagekar plaatsen. Dit dien je zelf te doen; het is in geen taak van het personeel en de bagage wordt niet gelabeld. De karren worden als een soort treintje aan boord gereden en na aankomst er weer vanaf.

Auto’s, motoren en scooters kunnen naar Terschelling meegenomen worden, vergeet echter niet dat een auto op Terschelling vaak niet nodig is en het merendeel van de toeristen op Terschelling zonder auto naar het eiland komt. Je bespaart dan ook behoorlijk wat kosten omdat het meenemen van een auto best prijzig is.

De sneldienst is een snelle boot op 2 drijvers. De reis naar Terschelling duurt met de snelle veerboot vanaf het sluiten van de deuren tot het openen ongeveer 50 minuten. De sneldienst is duurder dan de gewone veerboot. Tijdens de reis zit je in een stoel. Er is geen horeca aan boord. Fietsen en voertuigen kunnen niet mee (met uitzondering van kinderwagens en buggy’s). Je hond mag wel gratis mee aan boord. Je ontvangt voor je hond geen ticket of bevestiging. Bagage plaats je in bagagerekken aan boord, dus niet in een bagagekar in de haven.

Watertaxi
Er zijn verschillende ondernemers, die vervoer per watertaxi naar Terschelling aanbieden. Dit kan een leuke ervaring zijn, zeker als je met een groep reist. Een watertaxi dient van te voren gereserveerd te worden. In noodgevallen kunnen ze soms ook direct ingezet worden. Er kunnen meestal 6 tot 12 personen mee. De tarieven beginnen bij € 39,– voor een enkele reis, of € 450,– voor een enkele afvaart van de hele boot.

Aankomst op Terschelling
Na aankomst van de veerboot in de veerhaven van Terschelling, aan de zuidoostzijde van het dorp West-Terschelling, verlaat je de boot en volg je de stroom mensen. Buiten zie je de bagagekarren al staan, die weer als een treintje van de veerboot zijn gereden. Uiteraard zoek je jouw bagage en pakt deze van de kar.

Bagagevervoer op Terschelling
De fietsverhuurders hebben vaak een filiaal nabij de veerboothaven. Ze bieden vaak gratis bagagevervoer aan, aan klanten die een fiets huren. De fiets kan dan bij aankomst in het filiaal bij de haven afgehaald worden. De bagage wordt dan met een bestelbus naar je verblijfsadres gebracht. Je kunt dan meteen op de fiets naar je vakantieadres of alvast wat boodschappen doen. Op de terugweg wordt je bagage weer opgehaald. Er zijn ook fietsverhuurders die fietsen per bestelbus of met een kar naar de haven brengen, waar ze dan klaar staan voor de huurders.

Fiets
Terschelling is een prima eiland om te fietsen. Er is ongeveer 70 kilometer fietspad en de fiets – al dan niet elektrisch – is het populairste vervoermiddel onder toeristen. Er zijn hier en daar wel hoogteverschillen in het landschap en zelfs in de bebouwde kom. Je kunt tegen betaling je eigen fiets meenemen op de gewone veerboot. Veel toeristen huren echter een fiets. Fietsenverhuur op Terschelling is een geolied proces, uitgevoerd door personeel met veel routine. Er zijn naar verluid 12 fietsverhuurders op het eiland, die soms meerdere filialen hebben. De kwaliteit van de fietsen is meestal goed. Veel fietsverhuurders bevinden zich nabij de veerhaven. Het is aan te raden om voor vertrek je fiets al te reserveren via Internet. Zo weet je zeker dat de fiets van jouw keuze beschikbaar is en je kunt vaak meteen online betalen.

Bus
Als je de veerboot hebt verlaten en de stroom mensen volgt, zie je al snel rechts voor het terminalgebouw van Rederij Doeksen een bushalte met 2 wachtende elektrische Arriva bussen. Er is gezorgd voor goede aansluiting op de aankomst- en vertrektijden van de veerboten. De bussen wachten op de aankomst van de veerboten, waardoor er soms vertraging kan ontstaan. Bij het busstation is ook een taxistandplaats. In de bussen op Terschelling kun je reizen met je OV-chipkaart en je bankpas. Betalen met contant geld is in bussen op de Waddeneilanden niet meer mogelijk. Je kunt voorafgaand aan je reis ook een e-ticket (geprint of op je telefoon) kopen via arriva.nl/eticket of via de Arriva- of glimble app.

Er zijn op Terschelling 2 buslijnen:

– Lijn 1 gaat naar het oosten van het eiland en rijdt tussen West-Terschelling haven, Midsland centrum, Lies, Hoorn en Oosterend.
– Lijn 2 rijdt gedeeltelijk dezelfde route, maar buigt bij Midsland centrum af naar het noorden van het eiland en rijdt dan naar Midland Noord, Midsland aan Zee en West aan Zee (Paal 8). Deze bus stopt ook bij het vakantiecomplex Résidence Terschelling.

Naast deze daglijnen, is er ook nog een nachtbus (lijn 9). Deze rijdt de route van lijn 1, maar met minder haltes. Klik hier voor een handige website met informatie over het busvervoer op Terschelling en de dienstregeling. Op onderstaande foto zie je het busstation en de taxistandplaats gezien vanaf de Willem Barentzkade aan de overkant.

Taxi
Bij de bushalte bij de veerbootterminal is ook een taxistandplaats. Er zijn verschillende taxibedrijven actief op Terschelling:

Geniet van je bezoek aan Terschelling!

Laatste update: 17 september 2023